De Vlinderstichting | Waar leven libellen? (2024)

Biotopen

Hoewel libellen in veel verschillende biotopen op het land voorkomen, zijn ze voor het grootste deel van hun levenscyclus afhankelijk van natte elementen in het landschap. Hieronder worden de belangrijkste biotopen voor libellen besproken.

Beken en rivieren

Beken en rivieren zijn niet rijk aan libellensoorten, maar de soorten die er voorkomen zijn vaak wel echte specialisten van stromend water. Tot deze groep behoren met name beekjuffers, blauwe breedscheenjuffer, rombouten en gewone bronlibel.

Deze beekspecialisten reageren positief op een hoog zuurstofgehalte in het water, veel variatie in het bodemmateriaal en voldoende water- en oeverplanten. Deze omstandigheden zijn aanwezig in natuurlijke, schone beken en rivieren, met weinig meststoffen.

Belangrijke plaatsen voor larven zijn zandbanken, grindbanken, uitgeholde oevers en waterplanten.

De Vlinderstichting | Waar leven libellen? (1)

In de Roer (Limburg) komen alle Nederlandse rombouten voor. (foto: Tim Termaat)In de Roer (Limburg) komen alle Nederlandse rombouten voor. (foto: Tim Termaat)

De Vlinderstichting | Waar leven libellen? (2)

Bij vennen met veel verschillende vegetatiestructuren komen veel libellensoorten voor. (foto: Tim Termaat)Bij vennen met veel verschillende vegetatiestructuren komen veel libellensoorten voor. (foto: Tim Termaat)

Vennen en hoogveen

Vennen en hoogvenen kunnen erg soortenrijk zijn. Zowel sterk gespecialiseerde soorten als algemene soorten komen hier voor. Voorbeelden van venspecialisten zijn speerwaterjuffer, venglazenmaker, oostelijke witsnuitlibel en venwitsnuitlibel. Dwergjuffer, noordse glazenmaker en hoogveenglanslibel zijn echte specialisten van hoogveen en vennen met hoogveenvorming. In sterk verzuurde vennen komen maar enkele algemene soorten voor, die echter wel zeer talrijk kunnen zijn. Vooral het 'zure viertal' is in dit opzicht bekend: gewone pantserjuffer, watersnuffel, viervlek en zwarte heidelibel.

Vennen en hoogvenen zijn het meest soortenrijk als ze door grondwaterinvloed (zeer) zwak gebufferd zijn, waardoor ze niet te snel verzuren. Ook een stabiele waterstand is belangrijk. In het verleden zijn veel vennen sterk verzuurd, verdroogd of vermest (te voedselrijk geworden), waardoor veel soorten achteruitgingen of zelfs geheel verdwenen. Inmiddels gaat het beter met de Nederlandse vennen en hoogvenen, maar de speerwaterjuffer, hoogveenglanslibel en oostelijke witsnuitlibel behoren nog steeds tot de meest kwetsbare soorten en de dwergjuffer zal wellicht nooit meer worden aangetroffen.

Belangrijke plekken voor larven zijn waterplanten in de oeverzone en veenmosvegetaties.

Laagveenmoerassen

Laagveenmoerassen zijn meestal erg soortenrijk en herbergen eveneens een aantal sterk gespecialiseerde soorten. Noordse winterjuffer, donkere waterjuffer, groene glazenmaker en gevlekte witsnuitlibel zijn de beste voorbeelden.

Laagveen is in het verleden door menselijk handelen ontstaan, als gevolg van turfwinning. De wateren die hierdoor ontstonden groeiden langzaam weer dicht, door natuurlijke verlanding. Laagveengebieden waarin een grote variatie aan verschillende verlandingsstadia wordt gehandhaafd, zijn nu het meest waardevol voor libellen.

In het buitenland komt laagveen maar weinig voor en Nederland heeft een belangrijke verantwoordelijkheid voor het behoud van laagveenlibellen.

Belangrijke plekken voor larven zijn halfopen verlandingsvegetaties, met veel verschillende waterplanten. Verder zijn krabbenscheervegetaties van groot belang.

De Vlinderstichting | Waar leven libellen? (3)

Laagveenmoeras in De Weerribben (Overijssel). Hier komen veel libellensoorten voor. (foto: Jaap Bouwman)Laagveenmoeras in De Weerribben (Overijssel). Hier komen veel libellensoorten voor. (foto: Jaap Bouwman)

Plassen, poelen, sloten en kanalen

Poelen, sloten, plassen, kanalen en andere (vrijwel) stilstaande wateren herbergen een brede keur aan libellensoorten. Dit zijn echter voornamelijk algemene soorten, die in veel verschillende watertypen voorkomen. Een uitzondering hierop vormen ondiepe, recent ontstane wateren en ondiepe kwelplasjes. Hier komen pioniersoorten voor, die snel kunnen profiteren van nieuwe geschikte omstandigheden en zo de concurrentie voorblijven. Voorbeelden daarvan zijn de tengere grasjuffer, zuidelijke oeverlibel, beekoeverlibel en zwervende heidelibel.
Geschikte plekken voor larven lopen zeer uiteen: van kale bodem tot waterplanten.

Bebouwde omgeving

Ook in de bebouwde omgeving komen libellen voor, vooral in tuinen en parken met vijvers. Het zijn vooral algemene soorten, die voorkomen in voedselrijk water. Denk daarbij aan lantaarntje, azuurwaterjuffer, vuurjuffer, blauwe glazenmaker, paardenbijter, platbuik en bloedrode heidelibel.

De Vlinderstichting | Waar leven libellen? (4)

Vijvers in parken en tuinen herbergen vaak meerdere libellensoorten. (foto: Kars Veling)Vijvers in parken en tuinen herbergen vaak meerdere libellensoorten. (foto: Kars Veling)

De Vlinderstichting | Waar leven libellen? (5)

Op beschutte, zonnige plekken met bomen en ruigte zijn vaak veel libellen te vinden. (foto: Tim Termaat)Op beschutte, zonnige plekken met bomen en ruigte zijn vaak veel libellen te vinden. (foto: Tim Termaat)

Landbiotopen

Behalve de waterrijke elementen in het landschap zijn ook biotopen verder op het land belangrijk voor libellen. Vooral op plaatsen met veel beschutting kunnen libellen worden waargenomen. Denk daarbij aan bosranden, houtwallen, zonnige bospaden, ruige graslanden, open rietlanden, enzovoorts. Deze plaatsen worden door imago's gebruikt om te jagen, te overnachten en te schuilen bij slecht weer. Imago's die nog niet geslachtsrijp zijn, brengen het grootste deel van hun tijd in dergelijke landbiotopen door en wagen zich maar zelden bij het water. Ook dieren die al wel geslachtsrijp zijn onderbreken hun activiteiten bij het water regelmatig om bijvoorbeeld in een bosrand te gaan jagen.

Alles over libellen

Levenscyclus

Leefwijze en gedrag

Anatomie

Libel of juffer

Mannetje of vrouwtje

De Vlinderstichting | Waar leven libellen? (11)

Waar leven libellen?

Libellen kijken

Bescherming en beheer

Verklarende woordenlijst

Veelgestelde vragen

Veel waargenomen libellen

De Vlinderstichting | Waar leven libellen? (2024)

FAQs

De Vlinderstichting | Waar leven libellen? ›

Plassen, poelen, sloten en kanalen. Poelen, sloten, plassen, kanalen en andere (vrijwel) stilstaande wateren herbergen een brede keur aan libellensoorten. Dit zijn echter voornamelijk algemene soorten, die in veel verschillende watertypen voorkomen.

Wat betekent het als een libelle op je gaat zitten? ›

De libelle staat voor transformatie & aanpassingsvermogen. Met vleugels die lijken op de vleugels van elfjes vliegen ze snel en wendbaar door de lucht. Wanneer de libelle zich als krachtdier aan je toont, wordt je uitgenodigd om te transformeren, nieuwe stappen te zetten en te evolueren.

Wat gebeurt er als een libelle Je steekt? ›

Dit is en blijft een hardnekkig fabeltje! Libellen kunnen niet steken of bijten. Om te steken hebben ze simpelweg de middelen niet: libellen hebben geen angel. Libellen hebben wel kaken, waarmee ze insecten fijnkauwen.

Hoelang kan een libelle leven? ›

De levensduur van volwassen libellen bedraagt bij de meeste soorten gemiddeld ongeveer zes tot acht weken. Bepaalde soorten leven echter niet langer dan twee weken.

Waar woont de libel? ›

De meeste libellen leven als larve in stilstaand water met veel waterplanten. Er zijn libellen die zich hebben aangepast op modderige wateren zonder veel planten en andere soorten zijn generalisten die zich vrijwel overal kunnen voortplanten.

Wat doen libellen bij mensen? ›

Libellen zullen nooit op iemand landen, en zo maar beginnen met bijten. Als je een grote libel, bijvoorbeeld de grote keizerlibel, vangt en je vinger tegen de kaken aanlegt, kan de libel als reflex happende bewegingen gaan maken.

Waarom zitten libellen aan elkaar vast? ›

Twee libellen die aan elkaar vast hangen, vormen geen siamese tweeling. Ze zijn bezig met de voortplanting, die er niet altijd zacht aan toe gaat. Het mannetje grijpt het vrouwtje achter de kop met zijn achterlijf, waarna ze verplicht is achter hem aan te vliegen.

Wat is het nut van een libel? ›

m.a.w. Welke rol spelen libellen in de natuur? Naast dat veel mensen libellen 'gewoon' heel mooi vinden en ze (voor de mens irritante) muggen eten, hebben libellen ook nut in de voedselketen: zelf zijn het rovers en dragen dus bij aan het onder controle houden van de aantallen kleine insecten.

Wat is het verschil tussen een waterjuffer en libelle? ›

Libellen zijn onderverdeeld in twee groepen, de echte libellen en de waterjuffers. Echte libellen hebben een stevigere bouw en zijn meestal groter dan de waterjuffers. Waterjuffers zijn over het algemeen kleiner dan de echte libellen en vouwen hun vleugels boven hun lijf op. Hun ogen staan aan weerszijden van de kop.

Hoeveel ogen heeft een libel? ›

Een libel heeft niet twee, maar vijf ogen. Zijn twee grote ogen liggen tegen elkaar aan bovenaan zijn kop, en leveren een panoramisch zicht op van vrijwel 360 graden.

Kan een libelle pijn doen? ›

Veel mensen denken dat libellen kunnen steken en zijn er erg bang voor. Volstrekt onterecht: Libellen hebben niet eens een angel en zijn voor mensen compleet ongevaarlijk. Maar voor hun prooidieren zijn ze dat niet.

Wat zijn de vijanden van de libel? ›

In die tijd is de libel zeer kwetsbaar voor natuurlijke vijanden (bijvoorbeeld vogels, kikkers en mieren). Rombouten staan erom bekend om zeer snel, vaak binnen een kwartier, uit te sluipen.

Hoe trek je libellen aan? ›

De bruine winterjuffer zit graag op gras, dood hout of brandnetel. Hij over- wintert onder boomschors, in heidestruiken of pollen pijpenstrootje. Een vijver met vissen trekt veel minder libellen. Libellen kunnen zich wel voortplanten in een vijver met vis- sen, maar de kans hierop is vele malen kleiner.

Kan een libel vliegen? ›

Daarvan is bekend dat de libel meer dan 2000 kilometer kan vliegen, en dat aan een stuk, dus zonder pauzes. Met zijn brede achtervleugels en lange achterlijfsaanhangsels is de wereldzwerver goed aangepast aan het vliegen van lange afstanden.

Wat is de bijnaam van de libel? ›

Juffers (Zygoptera) en echte libellen (Anisoptera) zijn onderorden van de insectenorde der libellen (Odonata). In de praktijk worden ook juffers doorgaans libellen genoemd.

Kan een Libelle snijden? ›

Libellen hebben inderdaad kaken waarmee ze hun prooien fijn malen. Maar die kaken zijn bij de meeste soorten te klein om door de menselijk huid snijden. Alleen de allergrootste soorten zoals de keizerlibel zou ons eventueel kunnen bijten maar zal dit nooit doen.

Wat is de betekenis van een libel? ›

[n] schotschrift, smaadschrift, lasterlijk pamflet.

Wat betekent een Dragonfly? ›

Dragonfly kan verwijzen naar: De Engelse benaming voor Echte libellen. Dragonfly (ruimtevaartmissie), een nucleaire drone die NASA in 2026 naar Titan lanceert. Dragonfly, het prototype waarmee SpaceX de pad abort test voor de Crew Dragon uitvoerde.

Welk dier staat voor positiviteit? ›

De draak symboliseert niet alleen geluk, maar ook kracht en positiviteit.

Wat betekent een blauwe libelle? ›

Transformatie en aanpassingsvermogen

Ze vraagt je om meer lichtheid en vreugde in je leven te brengen. Bij de Indianen op het Amerikaanse continent geldt de blauwe libelle als totem. En staat ze voor transformatie en de gave om je aan omstandigheden te kunnen aanpassen.

Top Articles
Latest Posts
Article information

Author: Corie Satterfield

Last Updated:

Views: 5912

Rating: 4.1 / 5 (62 voted)

Reviews: 85% of readers found this page helpful

Author information

Name: Corie Satterfield

Birthday: 1992-08-19

Address: 850 Benjamin Bridge, Dickinsonchester, CO 68572-0542

Phone: +26813599986666

Job: Sales Manager

Hobby: Table tennis, Soapmaking, Flower arranging, amateur radio, Rock climbing, scrapbook, Horseback riding

Introduction: My name is Corie Satterfield, I am a fancy, perfect, spotless, quaint, fantastic, funny, lucky person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.